Evropski dom Vukovar se kroz izložbu i panel diskusiju prisetio vukovarskih Jevreja

U okviru obeležavanja Međunarodnog dana sećanja na žrtve Holokausta, Evropski dom Vukovar je u Gradskom muzeju otvorio izložbu i organizovao panel diskusiju o prošlosti Jevreja u Vukovaru i kulturi sećanja danas.Ovaj događaj je deo aktivnosti na projektu “Koga smo zaboravili? – Nasleđe Jevreja u našem gradu”, koji provodi Evropski dom Vukovar u saradnji s partnerima iz Nemačke i Hrvatske.

– Sadržaj izložbe su rezultati istraživanja kojeg su provodili učenici 2. i 3. razreda Gimnazije Vukovar. Cilj projekta je istraživanje jevrejske zajednice koja je nekada oblikovala Vukovar, ali i događaja koji su doveli do nestanka ove zajednice u Holokaustu kao i upoznavanje šire javnosti sa istorijom Jevreja u Vukovaru. Moram pohvaliti učenike koji su provodili istraživanje s obzirom da je bilo jako teško doći do podataka i informacija o jevrejskoj zajednici koja je nekad oblikovala grad Vukovar. Zaista su se potrudili i uspeli doći do rezultata kojima danas imamo priliku videti na izložbi – izjavila je Maja Buljubašić, iz Evropskog doma kao viša savetnica na projektu.

Buljubašićeva je istakla da se izložba se sastoji od tri glavna dela: prvi deo izložbe daje pregled kulture i tradicije te istorije Jevreja u Vukovaru i regiji. U drugom delu prikazano je osam pojedinačnih biografija jevrejskih građana i građanki koji su živeli u Vukovaru pre Drugog svetskog rata. Treći deo je izložba fotografija učenika Gimnazije Vukovar i Fotokluba Vukovar zajedno s profesionalnim fotografom Dariom Matićem, a koja prikazuje jevrejska mesta u Vukovaru danas.

Panel diskusiju moderirala je Vesna Teršelič, voditeljka Documente – Centra za suočavanje s prošlošću iz Zagreba.

– Iz nekada velike jevrejske zajednice danas u Vukovaru nije ostao niko. Njihov doprinos je bio vrlo vredan i veliki, nije to samo doprinos samo iz prošlosti jer se on još uvek vidi, jer su tu i zgrade i njihova živa baština. Spomenici u Vukovaru poput jevrejskog groblja očekuju da ih neko primeti i da uloži neka sredstva u obnovu, tako da se nadam da će i ova i izložba i ovaj razgovor doprineti da se uz Memorijalni centar iz domovinskog rata primeti i jevrejsko groblje koje se nalazi odmah uz njega, a zapravo mali broj građana i građanki zna da je tamo – rekla je u izjavi medijima Teršeličeva.

U panel raspravi su učestvovali: profesor doktor Hrvoje Volner, vanredni profesor Odseka za istoriju Filozofskog fakultetea u Osijeku, istoričar Tomislav Vuković, jedan od autora brošure Jevrejski Osijek zatim doktor nauka Danijel Matijević, jedan od osnivača Centra za istraživanje Holokausta i genocid na jugositoku Evrope iz Rijeke i doktorica nauka Ljiljana Dobrovščak, naučna savetnica Instituta ivo Pilar iz Zagreba, koja je 2017. godine objavila knjigu “Jevreji u Sremu” sa naglaskom jevrejske zajednice u Vukovaru i Iloku.

– U Vukovaru su živele porodice srednjeg sloja, a kako je grad zbog trgovine rastao, rasli su i Jevreji u njemu. Sama jevrejska zajednica je u Vukovaru bila vrlo dobro organizovana, a kada se tražila emancipacija Jevreja u Hrvatskom saboru, prerdstavnici Jevrejske opštine Osijek su među prvima podneli molbu i tražili od Hrvatskog sabora, iako je to bio proces koji je bio u toku, ali oni su prvi zatražili emancipaciju Jevreja na prostoru Hrvatske. Jevreji su u Vukovru, od 19. veka do međuratnog doba, imali vrlo ugledne rabine koji su u to vreme bili vrlo poznati u ugarskom odnosno monarhijskom Jevrejstvu – istakla je Dobrovšak.

Svoj doprinos u istraživanju jevrejske zajednice u Vukovaru dali su učenici vukovarske gimnazije, među kojima i Lucija Miličanin.

– U sklopu Gimnazije imali smo projekat u sklopu kojeg smo istraživali tradiciju i kulturu Jevreja. Takođe smo išli u Nemačku gde samo sa Nemcima upoznali i njihovu kulturu, otkrili smo jevrejska mesta u Vukovaru. Otkrivali smo i biografije Jevreja koji su živeli u Vukovaru i koji su bili povezani sa Vukovarom – rekla je učenica Lucija.

Sa skupa u Vukovaru ukazano je na potrebu obrazovanja o Holokaustu i borbe protiv antisemitizma i ostalih oblika diskriminacije.

S.M.