U Srpskom kulturnom centru održano predavanje o 100 godina trgovačkog društva “Bata” i 90 godina Batine fabrike i naselja

U okviru programa “SKC sredom” u Srpskom kulturnom centru u Vukovaru održano je predavanje “100 godina trgovačkog društva Bata i 90 godina Borova naselja i fabričke štampe”. O dolasku Bate na područje Kraljevine Jugoslavije i početku izgradnje fabrike i fabričkog naselja govorio je hroničar Borova i fabrike “Borovo” Ivica Žabić.

– Bata je zvanično prisutan na području Jugoslavije od 1920. godine, a već iduće godine je registrovan u Kraljevskom kotarskom sudu u Zemunu. Fabrika se gradila od avgusta 1931. pa sve do 1991. godine – podseća Žabić.

Kompanija je gotovo od samog početka bila multinacionalna.

– Čim je postala javno preduzeće 1900. godine vrlo brzo je svojom “Batovkom” išla širom sveta. Sam dolazak Bate u Borovo, u ovaj naš atar, predstavlja čudnu koincidenciju prilikom njegove posete u julu 1930. godine, kada je s Tomom Maksimovićem obilazio teren za izgradnju fabrike na području bivše Kraljevine Jugoslavije. Tada je, sticajem okolnosti, slučajnošću, iako kažu da ništa u životu nije slučajno, sreo na železničkoj stanici ili je, bolje rečeno, paroh borovski Bogdan Dejanović sreo Tomu Maksimovića i Tomaša Batu. Prota Dejanović shvatio je da ta prilika može biti bolja budućnost za siromašno selo. Tako se desilo da smo vrlo brzo postali najprosperitetniji deo možda cele Kraljevine Jugoslavije – istakao je Žabić.

Kroz istorijat fabričke štampe posetioce programa proveo je novinar i publicista Slavko Bubalo.

– “Borovo” nije bilo samo naš već i svetski brend. Prvi broj fabričkih novina izašao je 15. novembra 1932. godine. Osim tih novina, “Borovo” je imalo mnoga druga izdanja. Primera radi, list “Izbor” izlazio je u obliku knjga i sadržavao najbolje tekstove iz svetske štampe, tako da je bio čitan širom Kraljevine Jugoslavije – priča Bubalo.

Za vreme Drugog svetskog rata i tzv. NDH fabrički list izlazi pod imenom “Novo Borovo”, a nakon Drugog svetskog rata kao “Trudbenik”. Od 1953. ponovo izlazi pod imenom “Borovo” sve do 1991. godine, a tokom rata 1990-ih na ćirilici.

“Nažalost, te novine više ne postoje, ali su one, one koje imamo i koje su digitalizovane, danas vredan izvor informacija za istoričare i ljude poput mene koje to zanima – kaže Bubalo. Ovaj vukovarski novinar je 2018. godine, u izdanju Srpskog kulturnog centra Vukovar, objavio knjigu “Borovo – sumrak jednog svitanja”. Priču o fabrici i radničkom naselju posvetio je svojim roditeljima i svim drugim radnicima fabrike “Borovo”. Priredio je i dopunjeno izdanje.

– Odštampao sam dva primerka, da ljudima koji žele da mi pomognu u izdavanju dopunjenog izdanja pokažem šta je to. Knjiga je sad mnogo obimnija i sadrži nova poglavlja, uz stara od kojih su mnoga i dopunjena jer sam vremenom naišao na nove i zanimljive podatke. Nadam se da ću početkom 2023. to dopunjeno izdanje uspeti da objavim – kaže Bubalo.

D.Z.