U Vukovaru obeležena 22.godišnjica Erdutskog sporazuma

Svečanom akademijom u prostoru Zajedničkog veća opština u Vukovaru, obeležena je  22.godišnjica potpisivanja Erdutskog sporazuma i 20.godišnjica Zajedničkog veća opština (ZVO) i Srpskog narodnog veća (SNV). Potpisivanjem Erdutskog sporazuma, 12.novembra 1995.godine, između predstavnika Vlade Republike Hrvatske i tadašnjih predstavnika Srba, uz posredovanje međunarodne zajednice, započeo je dvogodišnji period mirne reintegracije istočne Slavonije, Baranje i zapadnog Srema, tada područja pod prelaznom upravom UNTAES-a, u ustavno-pravni poredak Republike Hrvatske. U skladu sa odredbama Erdutskog sporazuma i Pisma namere hrvatske Vlade o dovršetku mirne reintegracije formirane su i institucije srpske zajednice, ZVO u maju 1997., a dva meseca kasnije i SNV.

“Ovim sporazumom je zaustavljen rat i stradanje mnogih nedužnih ljudi, srpskoj zajednici je omogućen ostanak na njenim vekovnim ognjištima, a pripadnicima hrvatskog naroda omogućen povratak u svoje kuće i stanove. Izvršena je demilitarizacija ovog prostora i osigurana proporcionalna zastupljenost pripadnika srpske zajednice u policijskim snagama i u gotovo svim javnim i državnim službama. Deci, pripadnicima srpske zajednice omogućeno je školovanje na maternjem jeziku i pismu, a udruženjima čijim radom se čuva i neguje kulturna autonomija srpske zajednice na ovom području osigurani su elementarni uslovi za rad”, rekao je Srđan Jeremić, predsednik ZVO-a i dodao kako su se u to vreme uvažavala i prava ove srpske institucije da predlaže pripadnike svoje zajednice na određene funkcije u ministarstvima policije, pravosuđa, prosvete i drugim institucijama, ali da je “protekom vremena najveći deo zagarantovanih prava Srba polako potiskivan.

“Količina prava koja smo dobijali zavisila je od naše pozicije u Saboru RH i političke težine u tom trenutku što nikako nije smeo biti slučaj. Ona prava koja su nam zagarantovana Erdutskim sporazumom i Pismom namere hrvatske Vlade, a koja su postala sastavni deo Rezolucije Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija zamišljena su kao univerzalna i trajna te nemaju nikakve veze sa političkim značajom i ulogom srpskim predstavnika na bilo kojoj instanci”, istakao je Jeremić i dodao kako je do pogoršanja došlo nakon odlaska Organizacije za evropsku bezbedonost i saradnju (OEBS) koja je nadzirala provođenje Erdutskog sporazuma i Pisma namere Vlade RH.

“Iako se ovim dokumentima garantuje puna prosvetna autonomija srpske zajednice, ni nakon 20 godina od osnivanja ZVO-a nismo uspeli da registrujemo postojeće škole u kojima se nastava odvija na srpskom jeziku i ćiriličnom pismu kao manjinske”, upozorio je Jeremić i podsetio da srpska zajednica nije ostvarila ni pravo na dvojezičnost, čak ni u onim sredinama u kojima čini više od 90 odsto stanovništva. Takođe je izrazio nezadovoljstvo proporcionalnom zastupljenošću Srba u policiji, pravosuđu, zdravstvu, državnim i javnim službama.

“Na radno mesto na kojem je radio pripadnik srpske zajednice posle njegovog odlaska u penziju dolazi pripadnik većinskog naroda. Vlada RH je u 2015 godini donela plan zapošljavanja nacionalnih manjina manjina jer je utvrđeno da je došlo do nesrazmera. U Uredu državne uprave Vukovarsko-sremske županije bilo je planirano zapošljavanje 5 pripadnika srpske zajednice u 2016. godini, a konkursi do danas nisu raspisani niti postoje najave kada bi se to moglo dogoditi”, naveo je predsednik ZVO-a i dodao da je situacija na lokalnom nivou, u gradskim službama i preduzećima još nepovoljnija. Jeremić se osvrnuo i status ZVO-a rekavši da ga treba rešiti na kvalitetnij način institucionalniji način. Spomenuo je i medijsku blokadu u kojoj se nalazi srpska zajednica o kojoj ne izveštava ni javni servis ni lokalne televizije, a emisija koju proizvodi TV produkcija ZVO-a se emituje u Srbiji i Republici Srpskoj, ali ne i u Hrvatskoj.

“To je nešto što ćemo morati promeniti, pogotovo što je zaključak mešovite međudržavne radne grupe da se ispoštuje reciprocitet. Naša intencija je da kao što hrvatska zajednica u Srbiji ima redakciju na Radio Telelviziji Vojviodine, što podržavamo, i na studio u ZVO-u posluži kao manjiska redakcija HRT-a”, poručio je Jeremić. Naveo je i nerešeno pitanje srpskih civilnih žrtava rata, probleme u stambenom zbrinjavanju, pitanje isplate zaostalih penzija srpskim penzionerima, a posebno je naglasio porast ksenofobije i govora mržnje prema srpskoj zajednici, osporavabje tekovina NOB-a i antifašistčkog pokreta kao temelja današnje Hrvatske.

“Mnogo neobavljenog posla je još uvek pred nama i mi sa svoje strane iskazujemo apsolutnu spremnost da budemo konstrutkivan faktor u procesu njihovog rešavanja, ali i u pravcu poboljašanja celokupnih političkih, ekonomskih i svih drugih okolnosti u kojima se naša država nalazi. Želimo da budemo most saradnje između Hrvatske i Srbije, želimo graditi što tešnje i kvalitetnije odnose s većinskim narodom i dati svoj dopirnos razvoju i prosperitetu RH i svih njenih stanovnika”, zaključio je predsednik ZVO-a.

Predsednik Srpskog narodnog veća Milorad Pupovac istakao je da je obeležavanje 22.godišnjice Erdutskog sporazuma značajan jubilej ne samo za srpsku zajednicu u Hrvatskoj nego i za čitavu Hrvatsku je rje doneo trajan mir, potpunu teritorijalnu suverenost, a Srbima u Hrvatskoj mogućnost integracije u hrvatsko društvo i povratak za one koji su izbegli nakon operacija Bljesak i Oluja.

“Činjenica da se u nekom društvu i državi uspostavlja mir temeljem jednog akta kao što je Erdutski sporazum od neizmerne je važnosti i svi koji ste se danas ovde okupili doprinosite tome da se ta činjenica ne zaboravi i da se osvesti u našem društvu, zbog stradanja ljudi i vrednosti mira”, rekao je Pupovac i dodao kako nema nikakve sumnje da su Erdutski sporazum i Pismo namere hrvatske Vlade međunarodni dokumenti snage međunarodnih ugovora trajnog karaktera što je potvrdio i UN-ov ured za pravna pitanja.

Pupovac je taakođe poručio da “nema nikakvg razloga da se ne nađe rešenje za registraciju škola na srpskom jeziku i pismu, a govoreći i proporcionalnoj participaciji pripadnika srpske zajednice u državnim telima naveo je podatak iz istraživanja Srpskog narodnog veća po kojem je ta zastupljenost manja od dva odsto. Predsednik SNV-a je istakao da posebnu pažnju treba posvetitii ekonomskim pretpostavkama na području koje pokriva ZVO.

“Za nas je od ogromne važnosti da smo sami dovoljno osposobljeni da možemo preuzeti deo aktivnosti kroz opštine, ZVO i manjinska Veća, ali bez saradnje sa Županijama, Vladom, s našim susedima i prijateljima koji pripadaju drugim političkim strankama bilo većinskog ili drugih manjinskh naroda, to nećemo uspeti. Ta vrsta saradnje za nas je dragocena i treba je graditi gde god je i kako god je to moguće”, poručio je Pupovac i dodao kako je i unapređenje odnosa između Hrvatske i Srbije trajni cilj i interes SNV-a i ZVO-a.

Svečanosti je prisustvovao izaslanik Vlade i premijera Andreja Plenkovića osječko-baranjski župan Ivan Anušić. “Mir ovde nema alternativu niti sme imati, sve drugo bi bilo na štetu ili hrvatskog ili srpskog naroda. Suživot je neminovan , posebno ovde na istoku Hrvatske. Određeni stepen stremljenja da živimo u miru i slozi koliko se može, ipak smo dosegli i trebamo ga održavati i unapređivati”, poručio je Anušić poželevši predstavnicima srpske zajednice “puno uspeha u radu, puno razumevanja, hladnih glava i mudrosti koja će trebati za zajednički saradnju, ekonomski prosperitet i razvoj zajednice”. Takođe je čelnicima srpske zajednice počeželo da budu most u približavanju Srbije Evropskoj uniji.

Na svečanosti je govorio i dr Vojislav Stanimirović, bivši predsednik SDSS-a, a sada predsednik Glavne skupštine ove stranke. Stanimirović je podsetio da je uz ZVO i SNV dvadeset godina obeležila i Samostalna demokratska srpska stranka (SDSS) koja je osnovana 5.marta 1997. godine neposredno pred demokratske izbore u kojima su učestvovali i pripadnici srpske nacionalne manjine. Stanimirović je bio učesnik mirovnog procesa za koji se , kako je rekao, činilo da je nemoguća misija. “Malo ko je i na hrvatskoj i na srpskoj strani verovao da će taj proces uspeti”, rekao je Stanimirović.

Skupu je prisustvovala i konzulica Generalnog konzulata Srbije u Vukovaru Nataša Kalezić te gradonačelnik Osijeka Ivan Vrkić koji je uz Stanimirovića bio aktivan učesnik provođenja procesa mirne reintegracije. Na kraju svečane akademije uručene su Povelje Zajedničkog veća opština: Milanu Trbojević, novinaru i nekadašnjem uredniku Novosti i Srećku Ilinčiću, uspešnom atletičaru i profesoru fizičke kulture.

U programu svečane akademije učestvovali su Vukovarsko srpsko pevačko društvo “Javor” i recitatori vukovarske Gimnazije.